رعایت استاندارد و ضوابط آتش‌نشانی در طراحی ساختمان ها یکی از جنبه های حیاتی امنیت ساختمان ها و یکی از مهم ترین دغدغه های مهندسان و معماران در طراحی و ساخت پروژه های عمرانی است که در صورت وقوع حریق، جان ساکنان و اموال آن‌ها را حفظ می‌کند. در این مقاله، به بررسی استانداردها و مقررات ملی ساختمان ایران در زمینه آتش‌نشانی می‌پردازیم.
اهمیت رعایت استانداردها و ضوابط آتش‌نشانی در طراحی معماری ساختمان‌ها
آتش‌سوزی یکی از خطرات جدی است که می‌تواند خسارات جانی و مالی قابل توجهی به همراه داشته باشد. رعایت استانداردهای آتش‌نشانی در طراحی معماری ساختمان‌ها نه تنها از گسترش آتش جلوگیری می‌کند، بلکه امکان تخلیه ایمن ساکنان و دسترسی آتش‌نشانان به محل حریق را فراهم می‌سازد.
مهم‌ترین استانداردها و ضوابط آتش‌نشانی در ایران
در ایران، سازمان‌های مختلفی مانند سازمان آتش‌نشانی و خدمات ایمنی، وزارت راه و شهرسازی و مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی، استانداردها و مقرراتی را برای ایمنی ساختمان‌ها در برابر آتش تعیین کرده‌اند. برخی از مهم‌ترین این استانداردها عبارتند از:
مقررات ملی ساختمان (مبحث سوم)
مبحث سوم مقررات ملی ساختمان با عنوان “حفاظت ساختمان‌ها در مقابل حریق” به طور کامل به ضوابط و استانداردهای ایمنی در برابر آتش پرداخته است. این مبحث شامل مواردی مانند:
- الزامات مربوط به مقاومت مصالح در برابر آتش
- طراحی راه‌های فرار و خروج اضطراری
- نصب سیستم‌های اعلام و اطفای حریق
- تقسیم‌بندی ساختمان‌ها از نظر خطر حریق
استانداردها و ضوابط آتش نشانی
سازمان آتش‌نشانی و خدمات ایمنی شهرداری‌ها نیز ضوابطی را برای ایمنی ساختمان‌ها تعیین کرده است. این ضوابط شامل:
- ضوابط ملاک عمل سامانه های اطفای حریق
- ضوابط ملاک عمل سامانه های تهویه، تخلیه و کنترل دود
- ضوابط درهای مقاوم در برابر حریق
- ضوابط و دستورالعمل پوشش‌های مقاوم حریق
- ضوابط و دستورالعمل های پارکینگ های مکانیزه
- ضوابط اجرای آسانسورهای آتش نشانی
- ضوابط دتکتورهای مونواکسید کربن در محیط های مسکونی
- دستورالعمل پوشش های معدنی پاششی محافظ در برابر آتش برای سازه های فولادی
- ضوابط ملاک عمل تابلو برق بوستر پمپ
- چک لیست بازبینی حفاظت ساختمان در مقابل حریق
- چک لیست بازبینی سیستم های تهویه پارکینگ
- نقشه و راهنمای عملیات آتش نشانی(FAPG)
استانداردهای مرتبط با مصالح ساختمانی
استفاده از مصالح مقاوم در برابر آتش یکی از الزامات مهم در طراحی ساختمان‌هاست. مصالحی مانند بتن، فولاد و شیشه‌های ضد حریق باید مطابق با استانداردهای ملی ایران (مانند ISIRI) انتخاب شوند.
نکات کلیدی در طراحی معماری برای ایمنی در برابر آتش
- طراحی راه‌های فرار: راه‌های فرار باید به گونه‌ای طراحی شوند که در صورت وقوع حریق، ساکنان بتوانند در کوتاه‌ترین زمان ممکن ساختمان را ترک کنند.
- تقسیم‌بندی فضاها: استفاده از دیوارها و درهای ضد حریق برای جلوگیری از گسترش آتش به سایر بخش‌های ساختمان.
- نصب سیستم‌های اعلام و اطفای حریق: سیستم‌های اعلام حریق و اسپرینکلرها باید مطابق با استانداردهای ملی نصب و نگهداری شوند.
- دسترسی آتش‌نشانان: طراحی ساختمان باید به گونه‌ای باشد که ماشین‌های آتش‌نشانی به راحتی به محل حریق دسترسی داشته باشند.
منابع استانداردها و مقررات ملی ساختمان ایران
برای مطالعه دقیق‌تر و رعایت کامل ضوابط، میتوانید به منابع زیر مراجعه کنید:
- مبحث سوم مقررات ملی ساختمان (حفاظت ساختمان‌ها در مقابل حریق)
- استانداردهای سازمان آتش‌نشانی و خدمات ایمنی شهرداری‌ها
- استانداردهای ملی ایران (ISIRI) مرتبط با مصالح ساختمانی و سیستم‌های ایمنی
جمع‌بندی
رعایت استانداردها و ضوابط آتش‌نشانی در طراحی معماری ساختمان‌ها نه تنها یک الزام قانونی است، بلکه تضمین‌کننده ایمنی و آرامش ساکنان است. با توجه به مقررات ملی ساختمان و استانداردهای سازمان آتش‌نشانی، می‌توان ساختمان‌هایی ایمن و مقاوم در برابر آتش طراحی و اجرا کرد.
برای اطلاعات بیشتر در این زمینه، میتوانید به سایت مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی یا سازمان آتش‌نشانی مراجعه کنید.
امیدواریم این مطلب برای شما مفید بوده باشد. برای دریافت مشاوره بیشتر در زمینه طراحی معماری و رعایت استانداردهای ایمنی، با ما در تماس باشید.
